Een wijnhuis waar je geen wijn kunt kopen, het klinkt bijna absurd. Toch was dat jarenlang de realiteit in Zweden. Door het strenge alcoholbeleid van de overheid mochten Zweedse wijnhuizen hun eigen wijnen niet rechtstreeks aan bezoekers verkopen. Alleen de staatswinkel Systembolaget had dat recht. Maar die tijd lijkt voorbij: vlak voor de zomer van 2025 keurde de Zweedse regering een historische wetswijziging goed. Voor het eerst mogen wijnhuizen en distilleerderijen hun eigen producten verkopen aan bezoekers — onder strikte voorwaarden.
Vooral in de zuidelijke regio Skåne, waar ruim 80% van de Zweedse wijn wordt geproduceerd, werd het nieuws met open armen ontvangen. De versoepeling wordt gezien als een doorbraak voor kleine producenten én een impuls voor het gastronomisch toerisme.
Kleine stap, grote verandering
Volgens de nieuwe regels mogen wijnhuizen en andere producenten alcoholische dranken rechtstreeks verkopen aan bezoekers, mits zij deelnemen aan een begeleide en betaalde activiteit, zoals een rondleiding of een proeverij. De aankoophoeveelheid is beperkt en kopers moeten minimaal 20 jaar oud zijn.
De versoepeling geldt voorlopig als proefperiode: in 2031 beslist de overheid of de maatregel definitief wordt. Toch is de stap symbolisch groot. Voor een land dat bekendstaat om zijn terughoudendheid in alcoholbeleid, markeert dit een belangrijk moment.
Anna Ek Gustavsson, hoofd gastronomisch toerisme bij Visit Skåne, noemt het “een enorme vooruitgang voor de wijn- en toerismesector”.
“We weten dat buitenlandse bezoekers vaak verbaasd zijn over onze strikte alcoholregels. Deze aanpassing maakt het makkelijker om wijnbeleving te koppelen aan toerisme. Bezoekers kunnen nu echt proeven, beleven én iets mee naar huis nemen.”
Van Systembolaget naar lokale verkoop
Wie wel eens in Zweden is geweest, weet hoe uitzonderlijk het systeem is. Wijn, sterke drank of bier met meer dan 3,5% alcohol koop je niet in de supermarkt, maar uitsluitend bij Systembolaget, de staatswinkel met een monopolie op alcoholverkoop. De regels zijn bedoeld om alcoholgebruik te beperken en de volksgezondheid te beschermen — en daar wijkt Zweden al decennialang niet van af, ondanks kritiek vanuit Brussel.
De nieuwe regeling breekt dat monopolie niet volledig open, maar creëert een ademruimte voor kleine producenten. Lokale wijnmakers kunnen nu eindelijk een direct contact opbouwen met hun bezoekers en hun verhaal delen — iets wat voorheen onmogelijk was.
Skåne: het hart van de Zweedse wijnbouw
Het zuiden van Zweden, en dan met name Skåne, is de bakermat van de Zweedse wijn. Hier zorgen het milde klimaat, vruchtbare bodems en innovatieve wijnmakers voor een snelgroeiende sector. Ongeveer 80% van de Zweedse wijnproductie vindt hier plaats, waaronder verschillende prijswinnende wijnen die internationaal erkenning kregen.
Met de nieuwe regels kunnen naar schatting zo’n 600 wijn- en drankproducenten in Skåne profiteren van de veranderingen. Daaronder bekende namen zoals Kullabergs Vingård, Flädie Mat & Vingård, Hällåkra Vingård en Åhus Vingård.
Bij Kullabergs Vingård in Nyhamnsläge leidde de wetswijziging direct tot succes. “Eindelijk kunnen bezoekers een paar flessen mee naar huis nemen,” zegt CEO Victor Dahl. “We kunnen nu ook onze kleine edities en experimentele wijnen aanbieden – flessen die anders nooit via Systembolaget in de schappen zouden belanden.” Ook bij Skepparps Vingård nabij Ystad was de impact voelbaar. “De bezoekersaantallen zijn flink gestegen,” vertelt wijnmaker Bengt ‘Fuffe’ Åkesson. “Het motiveert ons om nieuwe ervaringen te creëren en bezoekers meer te betrekken bij het proces.”
Proeven, ontdekken en genieten in Skåne
De nieuwe wet versterkt niet alleen de wijnsector, maar ook het gastronomisch toerisme. Skåne is rijk aan producenten die hun streekproducten met trots presenteren — van wijn en cider tot gin, wodka en zelfs drop.
Kiviks Musteri (Kivik)
Een familiebedrijf met meer dan een eeuw ervaring in fruitverwerking. Hun specialiteit is most – puur ongegist appelsap – maar ze produceren ook cider, mousserende dranken en seizoensproducten. Bezoekers kunnen deelnemen aan rondleidingen en proeverijen met uitzicht op de boomgaarden.
Kullabergs Vingård (Nyhamnsläge)
Een van de pioniers van de Zweedse wijnbouw, bekend om natuurwijnen van innovatieve druivenrassen. Duurzaamheid staat centraal. Rondleidingen, proeverijen en evenementen trekken jaarlijks duizenden bezoekers.
Dryg Cider (Malmö)
Ambachtelijke ciders, gemaakt van lokale appels uit Skåne. De stijl is modern, droog en fris – een Scandinavische interpretatie van traditionele cidercultuur.
Purity Distillery (Ellinge)
Internationaal gelauwerd voor biologische gin en wodka. Hun Purity 51 Vodka werd uitgeroepen tot ’s werelds beste vodka (IWSC 2017) en hun Nordic Navy Strength Gin won in 2020 de titel van beste gin ter wereld. De distilleerderij produceert in kleine batches in een historisch kasteel.
Absolut Vodka (Åhus)
Een van de bekendste exportproducten van Zweden. De wodka wordt gemaakt van lokaal graan en bronwater uit Skåne en is wereldwijd symbool geworden van Zweeds design en kwaliteit.
Lakritsfabriken (Ramlösa)
Een verrassende stop voor wie van iets bijzonders houdt. Deze fabriek produceert premiumdrop en organiseert proeverijen waarin drop wordt gecombineerd met wijn, bier en cocktails, een onverwachte maar verfijnde combinatie.
Zweedse wijnhuizen: Een toekomst vol smaak
De proef met directe wijnverkoop laat zien hoe Zweden stap voor stap zijn strenge regels moderniseert. Als de regeling succesvol blijkt, zou dit niet alleen de wijnsector versterken, maar ook bijdragen aan een bloeiend culinair toerisme waarin lokale productie centraal staat.
Voor bezoekers betekent dit vooral meer beleving: een glas wijn drinken met uitzicht op de wijngaard waar hij vandaan komt – precies zoals het hoort.
